Dự Phiên họp có đồng chí Phạm Thị Thanh Trà, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Nội vụ, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo; các đồng chí là Ủy viên Ban Chỉ đạo và thành viên Tổ giúp việc của Ban Chỉ đạo là lãnh đạo các vụ, cục, đơn vị tham mưu của các Bộ, ngành trung ương.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang, Trưởng ban Ban Chỉ đạo phát biểu Khai mạc Phiên họp

Phát biểu khai mạc Phiên họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang, Trưởng ban Ban Chỉ đạo nhấn mạnh tầm quan trọng và cần thiết của việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã với mục tiêu là làm cho bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả hơn; Phó Thủ tướng Chính phủ cũng cho rằng, nếu so với các quốc gia trên thế giới, bộ máy của chúng ta còn nặng nề và đây cũng là yếu tố dẫn đến khó tăng lương, khó làm cho hiệu quả.

Phó Thủ tướng Chính phủ biểu dương Bộ Nội vụ - Cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo thời gian qua đã nỗ lực và phối hợp được với nhiều Bộ, ngành triển khai được rất nhiều việc; đồng thời, cũng lưu ý đây là việc khó trong khi đến tháng 9 năm nay phải trình Ủy ban Thường Quốc hội xem xét.

Bên cạnh đó, sắp xếp đơn vị hành chính là đụng chạm đến các địa phương, đụng chạm đến chế độ chính sách của rất nhiều người. Chính vì vậy, việc này đòi hỏi phải làm thật kỹ lưỡng.

Phó Thủ tướng Chính phủ đề nghị tại Phiên họp này các đồng chí thành viên Ban Chỉ đạo, thành viên Tổ giúp việc tập trung cho ý kiến vào các nội dung: Kế hoạch hoạt động của Ban Chỉ đạo năm 2024 và Phụ lục phân công nhiệm vụ cho các thành viên Ban Chỉ đạo và thành viên Tổ giúp việc; các khó khăn vướng mắc trong quá trình sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã; khảo sát trực tiếp hoặc trực tuyến để lắng nghe, tiếp thu ý kiến của các địa phương thuộc diện sắp xếp; đóng góp hoàn thiện Báo cáo của Ban Chỉ đạo;…

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, 56 địa phương đã trình lên 56 đề án, vì vậy, trách nhiệm Ban Chỉ đạo là tháo gỡ khó khăn để kịp tiến độ đề ra đến tháng 9 này. Ngoài ra, cần đẩy mạnh công tác truyền thông vì “muốn làm được thì phải thấm, phải vượt qua chính mình thì mới thành công".

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo báo cáo tại Phiên họp

Báo cáo tại Phiên họp, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo cho biết, ngay sau khi Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội được ban hành ngày 12/7/2023, Chính phủ đã ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện (Nghị quyết số 117/NQ-CP ngày 30/7/2023); Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 04 công điện và các Bộ, cơ quan trung ương đã ban hành 14 văn bản hướng dẫn, bảo đảm đồng bộ, cụ thể, chi tiết, tạo thuận lợi cho việc triển khai thực hiện (trong đó có nội dung hướng dẫn để khắc phục những vướng mắc, bất cập của việc thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2019 - 2021, như: việc sắp xếp và giải quyết chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức dôi dư; xử lý trụ sở dôi dư; về bảo đảm phù hợp, thống nhất với các quy hoạch; về chất lượng của đơn vị hành chính đô thị sau sắp xếp; về chế độ, chính sách đặc thù đối với đơn vị hành chính sau sắp xếp).

Các địa phương đã chủ động, tích cực quán triệt và triển khai nhiệm vụ sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trên địa bàn; đã xây dựng Kế hoạch, ban hành Chỉ thị của Tỉnh/Thành uỷ, Ủy ban nhân dân tỉnh/thành phố về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã của địa phương; thành lập Ban Chỉ đạo về sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã do đồng chí Bí thư tỉnh/thành uỷ hoặc Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh/thành phố làm Trưởng ban. Công tác xây dựng Phương án tổng thể được tiến hành khẩn trương, nghiêm túc, quyết liệt theo quy định của Đảng và pháp luật, phù hợp với thực tiễn ở địa phương. Bộ Nội vụ đã phối hợp với các cơ quan trung ương góp ý cụ thể Phương án tổng thể của từng địa phương, làm cơ sở để địa phương xây dựng Đề án, trình Chính phủ, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.

Cũng theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, đến ngày 31/12/2023, tất cả 56/56 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã thuộc diện sắp xếp giai đoạn 2023 - 2025 đã gửi Phương án tổng thể đến Bộ Nội vụ. Trên cơ sở tổng hợp ý kiến của các Bộ, cơ quan trung ương liên quan, Bộ Nội vụ đã ban hành 56 văn bản tham gia ý kiến đối với Phương án tổng thể của các địa phương. Hiện nay, các địa phương đang khẩn trương xây dựng, hoàn thiện Đề án sắp xếp để tổ chức lấy ý kiến cử tri, thông qua Hội đồng nhân dân các cấp theo quy định để báo cáo Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.

50 huyện và 1.243 xã sẽ được sắp xếp, sáp nhập

Tổng hợp từ Phương án tổng thể của 56 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã thì số lượng đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã thực hiện sắp xếp giai đoạn 2023 - 2025 như sau:

Đối với cấp huyện, tổng số đơn vị hành chính cấp huyện thực hiện sắp xếp là 50 đơn vị (bao gồm: 11 đơn vị thuộc diện phải sắp xếp, 16 đơn vị khuyến khích và 23 đơn vị liền kề), sau sắp xếp dự kiến giảm 14 đơn vị. Tổng số đơn vị hành chính cấp huyện thuộc diện phải sắp xếp nhưng địa phương đề nghị không thực hiện sắp xếp do có yếu tố đặc thù là 19 đơn vị.

Đối với cấp xã, tổng số đơn vị hành chính cấp xã thực hiện sắp xếp là 1.243 đơn vị (bao gồm: 738 đơn vị thuộc diện phải sắp xếp, 109 đơn vị khuyến khích và 396 đơn vị liền kề), sau sắp xếp dự kiến giảm 619 đơn vị. Tổng số đơn vị hành chính cấp xã thuộc diện phải sắp xếp nhưng địa phương đề nghị không thực hiện sắp xếp do có yếu tố đặc thù là 515 đơn vị.

Nhìn chung, số lượng đơn vị hành chính thực hiện sắp xếp trên tổng số đơn vị hành chính thuộc diện sắp xếp đạt tỷ lệ 166,66% đối với cấp huyện (50/30) và 99,20% đối với cấp xã (1.243/1.253). Trong đó, một số địa phương ngoài việc sắp xếp các đơn vị hành chính thuộc diện sắp xếp còn đề xuất sắp xếp số lượng lớn các đơn vị hành chính thuộc diện khuyến khích, liền kề.

Hoàn thành sắp xếp đơn vị hành chính giai đoạn 2023 - 2025 trước tháng 10/2024

Dự thảo Báo cáo cũng thẳng thắn chỉ ra những khó khăn, vướng mắc khi triển khai, cụ thể: Có 30/56 địa phương gửi Phương án tổng thể chậm so với thời hạn quy định của Chính phủ tại Nghị quyết số 117/NQ-CP; Một số Bộ, ngành trung ương còn chậm hoặc không có ý kiến tham gia về Phương án tổng thể của các địa phương; Số lượng đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã địa phương đề xuất không thực hiện sắp xếp do có yếu tố đặc thù là khá lớn; việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trong giai đoạn 2023 - 2025 phải hoàn thành trước tháng 10/2024 để các địa phương kịp chuẩn bị tổ chức Đại hội đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2025 - 2030, tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV. Như vậy, thời gian thực tiếp để tiến hành toàn bộ các quy trình sắp xếp đơn vị hành chính không còn nhiều, trong khi đó, do việc sắp xếp đơn vị hành chính là nội dung quan trọng, phức tạp, mức độ tác động, ảnh hưởng lớn, quy trình thực hiện được tiến hành chặt chẽ, qua nhiều giai đoạn nên các địa phương gặp khó khăn trong việc bảo đảm tiến độ thời gian theo yêu cầu; khi tiến hành sắp xếp đơn vị hành chính nông thôn vào đô thi, để được phân loại đô thị thì các địa phương phải tiến hành lập mới hoặc điều chỉnh tất cả các quy hoạch có liên quan. Quy trình xây dựng, phê duyệt quy hoạch chung đô thị, quy hoạch chi tiết, quy hoạch phân khu,… và thực hiện phân loại đô thị đối với các đơn vị hành chính đô thị dự kiến hình thành sau sắp xếp thường kéo dài, ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã có liên quan; số lượng đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã thực hiện sắp xếp nhiều và diễn ra đồng thời với việc thực hiện chỉ đạo của Đảng và quy định của pháp luật về tinh giản biên chế tạo ra áp lực lớn cho việc sắp xếp tổ chức bộ máy, giải quyết chế độ, chính sách cho cán bộ, công chức, viên chức dôi dư, xử lý trụ sở, tài sản công dôi dư do sắp xếp.

Các đại biểu dự Phiên họp

4 nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới

Để hoàn thành các nhiệm vụ đề ra, Ban Chỉ đạo dự kiến 4 nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới, cụ thể:

Thứ nhất, tập trung làm tốt công tác tuyên truyền, tạo sự đồng thuận, thống nhất cao cả về nhận thức và hành động trong các tầng lớp Nhân dân và cả hệ thống chính trị, đặc biệt là các chủ thể chịu tác động, ảnh hưởng trong quá trình sắp xếp đơn vị hành chính; chuẩn bị phương án sắp xếp kỹ lưỡng, khoa học, linh hoạt, phù hợp với tình hình, điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của từng cơ quan, đơn vị, địa phương.

Thứ hai, triển khai thực hiện nghiêm túc Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15 ngày 12/7/2023 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030.

Thứ ba, tập trung chỉ đạo giải quyết kịp thời các vấn đề vướng mắc, khó khăn phát sinh do sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã, cụ thể: (1) Bố trí, giải quyết chế độ chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức bị ảnh hưởng khi sắp xếp, bảo đảm đúng đối tượng, công khai, minh bạch, đúng chủ trương, chính sách của Đảng, quy định của pháp luật; (2) Rà soát, lập danh sách và đánh giá hiện trạng, tình hình sử dụng các trụ sở công ở các đơn vị hành chính (bao gồm các đơn vị đã thực hiện sắp xếp trong giai đoạn 2019 - 2021 và các đơn vị dự kiến sẽ sắp xếp trong giai đoạn 2023 - 2025); rà soát, điều chỉnh, cập nhật quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất để phục vụ sắp xếp lại, xử lý trụ sở; cân đối, bố trí nguồn ngân sách để đầu tư sửa chữa, cải tạo, nâng cấp các trụ sở làm việc được tiếp tục sử dụng phục vụ hoạt động của đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp phù hợp với quy hoạch và điều kiện thực tế của địa phương; (3) Tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, người dân trong chuyển đổi giấy tờ do có thay đổi từ việc sắp xếp đơn vị hành chính, giải quyết các chế độ, chính sách gắn với đơn vị hành chính cho người dân bảo đảm kịp thời, minh bạch, đúng đối tượng.

Thứ tư, chỉ đạo, đôn đốc, hướng dẫn, kiểm tra quá trình thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã; khen thưởng, động viên, khích lệ các địa phương, đơn vị, cá nhân thực hiện tốt công tác sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã. Đồng thời, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét trách nhiệm đối với trường hợp địa phương không quyết liệt, có biểu hiện né tránh thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã theo yêu cầu của Bộ Chính trị, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ.

Về dự kiến nội dung hoạt động trong Kế hoạch của Ban Chỉ đạo, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh, trong năm 2024 sẽ tập trung vào: (1) Xây dựng, ban hành các văn bản theo thẩm quyền của Ban Chỉ đạo; (2) Tổ chức họp và báo cáo định kỳ hoạt động của Ban Chỉ đạo; (3) Chỉ đạo các địa phương thực hiện công tác sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã; (4) Chỉ đạo các Bộ, cơ quan trung ương tập trung tháo gỡ khó khăn, vướng mắc phát sinh trong công tác sắp xếp đơn vị hành chính; (5) Hướng dẫn, kiểm tra, khảo sát, đôn đốc việc thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính; (6) Lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh công tác thông tin truyền thông và công tác thi đua, khen thưởng.

Thành viên Ban Chỉ đạo phát biểu góp ý tại Phiên họp

Tại Phiên họp, lãnh đạo, đại diện lãnh đạo một số Bộ, ngành Trung ương đã phát biểu thảo luận một số nội dung, như: đối với các trường hợp thuộc diện sắp xếp nhưng địa phương đề xuất chưa hoặc không sắp xếp trong giai đoạn 2023 - 2025 phải giải trình thuyết phục, có đủ căn cứ theo quy định tại Nghị quyết số 35/2023/UBTVQH15; giải quyết chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức bị ảnh hưởng khi sắp xếp, bảo đảm đúng đối tượng, công khai, minh bạch, đúng chủ trương, chính sách của Đảng, quy định của pháp luật; rà soát, lập danh sách và đánh giá hiện trạng, tình hình sử dụng các trụ sở công ở các đơn vị hành chính đã và sẽ sắp xếp gắn với điều chỉnh, cập nhật quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất để phục vụ sắp xếp lại, xử lý trụ sở dôi dư; cân đối, bố trí nguồn ngân sách để đầu tư sửa chữa, cải tạo, nâng cấp các trụ sở làm việc được tiếp tục sử dụng phục vụ hoạt động của đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp phù hợp thực tế địa phương; tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp chuyển đổi giấy tờ do có sự thay đổi từ việc sắp xếp, giải quyết chế độ, chính sách gắn với đơn vị hành chính cho người dân bảo đảm kịp thời, minh bạch, đúng đối tượng;…

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang phát biểu kết luận Phiên họp

Phát biểu kết luận Phiên họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang đánh giá cao và ghi nhận những ý kiến góp ý, thảo luận của các thành viên Ban Chỉ đạo; đồng thời, giao Bộ Nội vụ - Cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo tổng hợp, nghiên cứu, tiếp thu các ý kiến của các thành viên để hoàn thiện Báo cáo và Kế hoạch hoạt động năm 2024 của Ban Chỉ đạo trình cấp có thẩm quyền ký ban hành.

Ngoài ra, Bộ Nội vụ cũng sớm hoàn thiện Kết luận phiên họp lần thứ nhất trình ký ban hành để làm cơ sở thực hiện.

Toàn cảnh Phiên họp