Tổng Giám mục Marek Zalewski làm việc tại Bộ Ngoại giao Tòa thánh Va-ti-căng từ năm 1995. Tổng Giám mục từng công tác tại nhiều nước trên thế giới, trong đó đã được bổ nhiệm làm Sứ thần Tòa thánh tại Zimbabwe năm 2014, Sứ thần Tòa thánh tại Singapore kiêm nhiệm Đặc phái viên không thường trú của Tòa thánh tại Việt Nam năm 2018.
Tổng Giám mục Marek Zalewski, Đại diện thường trú đầu tiên của Tòa thánh tại Việt Nam
Trong thời gian làm Đặc phái viên không thường trú tại Việt Nam, cùng với sự phối hợp của các cơ quan chức năng Việt Nam, Tổng Giám mục Marek Zalewski đã đến thăm, hoạt động mục vụ tại hầu hết các giáo phận của Giáo hội Công giáo Việt Nam và tiếp xúc với đại diện các bộ, ngành Trung ương, chính quyền địa phương trong cả nước.
Thời gian qua, quan hệ Việt Nam - Tòa thánh Va-ti-căng đã đạt được nhiều bước tiến tích cực, đặc biệt kể từ khi hai bên thiết lập cơ chế đối thoại thường xuyên của Nhóm công tác hỗn hợp Việt Nam - Va-ti-căng năm 2009. Từ đó đến nay, Việt Nam - Va-ti-căng đã có nhiều tiếp xúc, trao đổi giữa Lãnh đạo cấp cao của Việt Nam và Tòa thánh, nổi bật là cuộc gặp giữa Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng với Giáo hoàng Benedict XVI năm 2007; Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết với Giáo hoàng Benedict XVI năm 2009; Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng với Giáo hoàng Benedict XVI năm 2013; Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng với Giáo hoàng Francis năm 2014; Chủ tịch nước Trần Đại Quang với Giáo hoàng Francis năm 2016; và gần đây nhất là cuộc gặp giữa Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng với Giáo hoàng Francis tháng 7/2023.
Giáo hoàng Benedict XVI và Giáo hoàng Francis đã có các huấn từ, sứ điệp, thư gửi Giáo hội Công giáo Việt Nam nhấn mạnh tinh thần “giáo dân tốt là công dân tốt”, căn dặn và khuyến khích người Công giáo sống tốt đời đẹp đạo, đồng hành cùng đất nước, đóng góp tích cực vào công cuộc phát triển kinh tế - xã hội của cả nước và địa phương.
Đặc biệt, hai bên cơ bản nhất trí về Quy chế hoạt động của Đại diện thường trú Tòa thánh và Văn phòng Đại diện thường trú của Tòa thánh Va-ti-căng tại Việt Nam tại cuộc họp vòng X Nhóm công tác hỗn hợp Việt Nam - Va-ti-căng vào tháng 3/2023 và đã thông qua Quy chế nhân chuyến thăm Va-ti-căng của Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng vào tháng 7/2023, đánh dấu bước phát triển quan trọng trong quan hệ Việt Nam - Tòa thánh Va-ti-căng.
Đây là kết quả của một quá trình trao đổi tích cực trên tinh thần tôn trọng, hợp tác và hiểu biết lẫn nhau, đồng thời ,thể hiện chính sách nhất quan tôn trọng và đảm bảo tự do tín ngưỡng, tôn giáo, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của các tôn giáo, trong đó có Công giáo của Nhà nước Việt Nam.
Việc Tổng Giám mục Marek Zalewski trở thành Đại diện thường trú đầu tiên của Tòa thánh Va-ti-căng tại Việt Nam sẽ góp phần thúc đẩy mối liên kết giữa Tòa thánh Va-ti-căng và Giáo hội Công giáo Việt Nam, đồng thời, tăng cường hơn nữa trao đổi giữa Việt Nam và Tòa thánh Va-ti-căng.
Cùng ngày, Tổng Giám mục Giuse Nguyễn Năng, Chủ tịch Hội đồng Giám mục Việt Nam gửi thư đến Cộng đoàn dân Chúa thông báo tin vui về Tổng Giám mục Marek Zalewski làm Đại diện thường trú của Tòa thánh Va-ti-căng tại Việt Nam. Trong thư khẳng định kết quả tốt đẹp này “dựa trên sự tin tưởng lẫn nhau được xây dựng từng bước trong nhiều năm qua” và “nhờ nhìn nhận những điểm tương đồng và tôn trọng những khác biệt”, với mục tiêu “cùng nhau đi tìm con đường tốt nhất để phục vụ thiện ích của dân tộc Việt Nam và Hội thánh”.
